Kapitalizacja renty po wypadku drogowym. Jak się starać?

Osoba poszkodowana w wypadku drogowym ma prawo do ubiegania się o zwrot wszelkich poniesionych strat (odszkodowanie), jak również do otrzymania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W ramach odszkodowania od sprawcy szkody (ubezpieczyciela sprawcy wypadku) może się domagać różnego rodzaju świadczeń. Najczęściej dochodzonymi roszczeniami są zadośćuczynienie, odszkodowanie (np. za koszty leczenia) ale również renta powypadkowa. Odszkodowanie stanowi zwrot poniesionych kosztów, zadośćuczynienie ma zrekompensować doznaną krzywdę za cierpienia fizyczne i psychiczne związane z wypadkiem. Renta natomiast jest świadczeniem okresowym, mającym złagodzić negatywne konsekwencje wypadku, które pojawią się w przyszłości.

Definicja renty po wypadku

Renta jest świadczeniem okresowym lub dożywotnim, płatnym w ratach np. miesięcznych lub kwartalnych. Renta ma na celu zrekompensować negatywne skutki wypadku, które mogą pojawić się w przyszłości. Roszczenie o rentę przysługuje poszkodowanemu, jeżeli:

• całkowicie lub częściowo utracił on zdolność do pracy zarobkowej
• zmalały jego szanse na osiągnięcie sukcesu w przyszłości
• zwiększyły się jego potrzeby

Podstawą prawną ubiegania się przez poszkodowanego od sprawcy albo jego ubezpieczyciela renty jest art. 444 § 2 kodeksu cywilnego, z którego to wynika, że: „jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty”.

Powyższy przepis reguluje trzy różne podstawy prawne świadczeń rentowych tj.: z tytułu utraty zdolności do zarobkowania, z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego oraz z tytułu zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość. Każda z tych podstawa prawnych pozwala na ubieganie się o świadczenie rentowe.

O rencie z tytułu zwiększonych potrzeb powstałych wskutek wypadku możesz przeczytać w naszym artykule „W jakich przypadkach przysługuje renta na zwiększone potrzeby?”

Oprócz renty na zwiększone potrzeby osoba poszkodowana może się ubiegać o rentę uzupełniającą, jest to renta mająca na celu wyrównać utracone zarobki lub w szczególnych przypadkach zmniejszone możliwości zarobkowania. Kiedy należy się renta uzupełniająca oraz jak można ustalić jej wysokość znajdziesz w poprzednich publikacjach „Renta po wypadku drogowym” Oraz „Uzupełniająca renta po wypadku drogowym – kto się może starać?”.

Kapitalizacja renty po wypadku

Jak wynika z art. 447 kodeksu cywilnego „z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu”.

Kapitalizacja renty polega więc na tym, że zamiast przyszłych świadczeń rentowych płatnych okresowo np. miesięcznie, ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanemu jednorazowe odszkodowanie w określonej kwocie pieniężnej. W zamian za wypłatę jednorazowego odszkodowania poszkodowany zrzeka się dalszych roszczeń o wypłatę renty w przyszłości. Kapitalizacja z reguły ma miejsce po wcześniejszym ustaleniu wysokości jednorazowego odszkodowania oraz po zawarciu pisemnej ugody między poszkodowanym a ubezpieczycielem.

Najważniejszymi przesłankami do zamiany renty na jednorazowe odszkodowanie są następujące czynniki:

• zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie może być dokonana przez sąd albo w drodze umowy stron mającej charakter ugody;
• dopuszczalność zamiany renty lub jej części na odszkodowanie jednorazowe uzależniona jest – zarówno przy wydaniu orzeczenia jak i zawarciu umowy – od istnienia ważnych powodów;
• kryterium oceny istnienia ważnych powodów stanowi wyłącznie interes uprawnionego do renty i zależy od tego, czy jednorazowe odszkodowanie zapewni poszkodowanemu zaspokojenie wszystkich jego potrzeb lub umożliwi mu uzyskanie zdolności zarobkowej w nowym zawodzie dostosowanym do stanu jego inwalidztwa.
• w żaden sposób nie może być brany pod uwagę interes zobowiązanego (ubezpieczyciela) do zwolnienia się z długu poprzez wypłatę jednorazowego odszkodowania

 

Kapitalizacja renty – orzecznictwo sądowe.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30.07.2003r. sygn. II UK 332/02
Zamiar wykonywania przez poszkodowanego w wypadku przy pracy nowego zawodu przez rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek może być uznany za ważny powód w rozumieniu art. 447 k.c. tylko wtedy, gdy z okoliczności sprawy wynika, że zostanie on zrealizowany.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31.07.2003r. sygn. I ACa 568/03
Przepis art. 447 k.c. stanowi, że sąd z ważnych powodów może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Z brzmienia tego przepisu wynika, że konieczną przesłanką dopuszczalności odstępstwa od ogólnej zasady przyznania renty odszkodowawczej i zastosowania wyjątku w postaci jednorazowego odszkodowania jest istnienie ważnych powodów. Jeden z nich został wymieniony w cytowanym wyżej przepisie. Ma on jednak charakter przykładowy, na co wskazuje określenie „w szczególności”. Ważnym powodem w rozumieniu tego przepisu jest bowiem każda istotna, leżąca w interesie poszkodowanego, potrzeba zaspokojenia wydatków, jako że przepis art. 447 k.c. został przewidziany w celu zapewnienia poszkodowanemu pełniejszej ochrony jego praw do odszkodowania. Innymi słowy, zastąpienie renty jednorazowym odszkodowaniem jest dopuszczalne, gdy w wyjątkowych sytuacjach odszkodowanie wypłacone jednorazowo jest bardziej korzystne dla poszkodowanego niż renta. Ma to w szczególności miejsce wówczas, gdy zapewni mu zaspokojenie tych wszystkich potrzeb tak bieżących, jak i przyszłych, dla których zaspokojenia przeznaczoną była renta, a równocześnie z punktu widzenia szeroko pojętego interesu poszkodowanego będzie to bardziej korzystne od renty.