Jak wynika z ogólnie obowiązujących przepisów oraz orzecznictwa sądowego, w przypadku szkody całkowitej Ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy wartością rynkową pojazdu przed szkodą oraz pozostałościami pojazdu po szkodzie. Tak jest zarówno w przypadku szkód z ubezpieczenia autocasco, jak też roszczeń zgłaszanych z umowy ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia.
Na wysokość odszkodowania wpływ mają więc dwie kluczowe wartości. Są to:
| WR | wartość rynkowa pojazdu w stanie nieuszkodzonym, jak przed szkodą |
| WP | wartość pojazdu w stanie uszkodzonym, tz. wartość pozostałości. |
Inaczej jest tylko w przypadku, gdy w umowie ubezpieczenia autocasco została wykupiona opcja Auto Wartość 100% lub stała suma ubezpieczenia. W takim przypadku podstawą ustalenia odszkodowania będzie suma ubezpieczenia pojazdu i od tej kwoty ubezpieczyciel powinien odjąć wartość pozostałości.
W tym artykule znajdziesz odpowiedź, jak ustalić wysokość tej pierwszej wartości, czyli wartość rynkową pojazdu przed szkodą. Ubezpieczyciele ustalając wartość rynkową pojazdu na dzień szkody korzystają między innymi z programu Info-Ekspert, który służy do ustalania wartości rynkowej pojazdów osobowych, ciężarowych, motocykli, autobusów. Instrukcja do tego programu została zatwierdzona dnia 17.05.2016r. uchwałą Zarządu Głównego Stowarzyszenia Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego (dalej Instrukcja).
Wartość rynkowa pojazdu – co to jest?
Wartość rynkowa pojazdu jest to najbardziej zbliżona cena, jaką można uzyskać za określony pojazd w ramach umowy kupna sprzedaży. Aby ustalić wartość rynkową pojazdu należy dokonać jego wyceny, którą można sporządzić po pełnej identyfikacji pojazdu oraz ocenie stanu technicznego, na którą składa się między innymi:
- oznaczenie fabryczne pojazdu tj. Marka, model, kompletacja pojazdu,
- numer VIN,
- wyposażenie standardowe pojazdu,
- wyposażenie dodatkowe pojazdu,
- rok produkcji,
- rodzaj nadwozia (sedan, kombi, hatchback) i liczba drzwi,
- rodzaj, marka i stopień zużycia ogumienia,
- data pierwszej rejestracji,
- przebieg pojazdu,
- rodzaj napędu i liczba napędzanych osi,
- ewentualne naprawy pojazdu,
- rodzaj i stan lakieru,
- liczba właścicieli pojazdu,
- stan techniczny pojazdu,
- pochodzenie pojazdu (krajowy, import UE, import z poza UE, USA),
- sposób eksploatacji pojazdu (użytkowanie zwykłe, taxi, leasing, samochód firmowy, nauka jazdy).
Aby rozpocząć wycenę wartości rynkowej konkretnego pojazdu należy w pierwszej kolejności oprzeć się na wartość bazowej pojazdu. Jest to wartość pojazdu danej marki, typu, modelu i roku produkcji ustalona na określony rok i miesiąc. Pojazd bazowy to auto z wyposażeniem standardowym, zarejestrowany w Polsce, posiadający ważne badania techniczne oraz przebieg normatywny.
Mając już ustaloną wartość bazową przechodzimy do szczegółowej wyceny wartości rynkowej. W tym celu zastosowanie mają korekty, zarówno dodatnie, podwyższające wartość bazową, jak i ujemne obniżające wartość bazową pojazdu.
Korekta za pierwszą rejestrację pojazdu – data pierwszej rejestracji ma wpływ na wartość rynkową pojazdu. Przyjęte jest, że pojazd bazowy jest zarejestrowany 15 maja roku jego produkcji, a późniejsza lub wcześniejsza pierwsza rejestracja, podwyższa lub obniża wartość rynkową pojazdu.
Korekta za wyposażenie dodatkowe pojazdu – większość pojazdów oferowanych do sprzedaży zawiera wyposażenie standardowej oraz możliwość dokupienia wyposażenia dodatkowego. W wartości bazowej pojazdu zawarte jest wyposażenie standardowe pojazdu, dlatego też aby wycena była dokładna należy uwzględnić wyposażenie dodatkowe pojazdu. Może się również zdarzyć, że wyposażenie dodatkowe było zamontowane w pojeździe w terminie późniejszym. Wtedy trzeba uwzględnić datę zamontowania oraz cenę montowanego elementu.
Korekta za przebieg pojazdu – wartości bazowe pojazdów zostały ustalone, dla pojazdów o określonym przebiegu normatywnym. Przebieg taki został znormalizowany na podstawie monitorowania rynku samochodowego w zakresie średnich przebiegów dla określonych grup pojazdów w okresie ich użytkowania. Przebiegi normatywne zostały również podzielone w zależności od rodzaju paliwa, pojemności silnika, rodzaju i przeznaczenia pojazdu. W przypadku, gdy wyceniany pojazd ma przebieg większy niż normatywny, stosuje się korektę ujemną. W przeciwnym przypadku, korektę dodatnią.
Warto też zaznaczyć, że często Ubezpieczyciele celem potwierdzenia przebiegu niższego niż normatywny domagają się udokumentowania takiego stanu rzeczy. Dlatego też dobrze mieć książkę serwisową lub inne dokumenty potwierdzające niski przebieg pojazdu. Od jakiegoś czasu przebieg pojazdu jest odnotowany podczas badania technicznego pojazdu i jest dostępny na stronie historiapojazdu.gov.pl.
Korekta ze względu na stan utrzymania i dbałość o pojazd – mająca zastosowanie dla wieloletnich pojazdów w przypadku, gdy ich stan wskazuje na dbanie o pojazd.
Korekta ze względu na szczególny charakter eksploatacji – samochody wykorzystywane nietypowo np. nauka jazdy, jazdy sportowe, taxi z reguły będą tańsze niż pojazdy wykorzystywane standardowo. W związku z tym, w takim przypadku należy się liczyć z korekta ujemną.
Korekta z tytułu wcześniej wykonywanych napraw – w przypadku pojazdów powypadkowych mających poniżej 6 lat, naprawianych zgodnie z technologią producenta korekta ujemna powinna odpowiadać rynkowej utracie wartości handlowej pojazdu. W przypadku dość skomplikowanych napraw, na granicy opłacalności lub też napraw wykonanych niezgodnie z technologią producenta wartość korekty ujemnej winna być wyższa. Dla pojazdów powyżej szóstego roku eksploatacji korektę ujemną za wcześniejsze naprawy powypadkowe stosuje się jedynie w w przypadku ujawnienia wad w naprawie.
Korekta związana z liczbą właścicieli lub użytkowników samochodu – korektę ujemną stosuje się w przypadku, gdy pojazd w pierwszych latach eksploatacji ma więcej niż jednego właściciela lub użytkownika. Im więcej właścicieli tym korekta będzie wyższa. Dla pojazdów starszych, powyżej 8 lat korekty ujemnej nie należy stosować.
Korekta ze względu na serwisowanie samochodu – w przypadku pojazdu serwisowanego wraz z potwierdzeniem wpisów przeglądów w książce serwisowej dla pojazdów starszych niż 5 lat można zastosować korektę dodatnią. Dla pojazdów poniżej 5 roku eksploatacji, nie posiadających potwierdzenia w książce serwisowej okresowych przeglądów auta należy liczyć się z ujemną korektą.
Korekta dotycząca pochodzenia pojazdu – pojazdy pochodzenia krajowego, zakupione w Polsce, w sieci dealerskiej mają na rynku pojazdów używanych wyższe ceny. Z tego też względu, w przypadku pojazdu sprowadzanego z za granicy, a zwłaszcza z krajów z poza UE stosuje się korektę ujemną. Jest ona tym wyższa im minął krótszy okres od sprowadzenia pojazdu.