Zgodnie z ustawą o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 11.09.2015r. ubezpieczyciel udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie zawartej z ubezpieczającym umowy ubezpieczenia. Umowa taka (z wyjątkiem ubezpieczeń obowiązkowych) ma charakter dobrowolny. Ponadto ustawa o działalności ubezpieczeniowej nakazuje, aby:
- umowa ubezpieczenia, ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy były formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały,
- ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy ubezpieczyciel zamieszczał na swojej stronie internetowej.
W dalszej części z ustawy wynika, że postanowienia umowy ubezpieczenia, ogólnych warunków ubezpieczenia oraz innych wzorców umowy sformułowane niejednoznacznie interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. Niestety, jak to często bywa, przepisy swoje, a Ubezpieczyciele swoje.
Być może, to co jest niezrozumiałe i niejednoznaczne dla poszkodowanego jest w pełni jasne dla pracowników ubezpieczalni, a zwłaszcza dla autora OWU.
Wątpliwości na korzyść ubezpieczonego w orzecznictwie sądowym.
Ubezpieczyciel, jako autor ogólnych warunków ubezpieczenia, a przy tym profesjonalista, ma obowiązek sformułować je precyzyjnie. W razie niejasności czy wątpliwości co do poszczególnych postanowień należy je interpretować na korzyść ubezpieczającego. Byłoby bowiem sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, by konsekwencje nieścisłej redakcji obciążały ubezpieczającego – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.03.2003 r. w sprawie IV CKN 1858/00.
Ujemne skutki wadliwie opracowanych ogólnych warunków ubezpieczeń, polegające na możliwości dowolnej ich interpretacji, powinny obciążać ubezpieczyciela, jako profesjonalistę i autora tych warunków – wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 28.02.1996r. w sprawie I ACr 37/96.
Jeżeli wolą pozwanego Zakładu Ubezpieczeń byłoby, aby określenie „kradzież” rozumieć wyłącznie tak jak przewidują to przepisy Kodeksu karnego, to powinien to wyraźnie zastrzec w treści AC. Tylko wtedy mógłby się skutecznie powoływać na brak swojej odpowiedzialności za szkody spowodowane przywłaszczeniem samochodu przez komisanta, któremu ubezpieczony powierzył samochód – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.11.2002r., sygn. akt II CKN 1046/00.
Postanowienia OWU sformułowane niejednoznacznie, interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego uposażonego, lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.12.2003r. sprawie V CK 35/03.
Jeżeli umowa ubezpieczenia nie zawiera określonego sformułowania, to brak takiego zapisu nie powinien pociągać za sobą niekorzystnych skutków dla ubezpieczającego. Ogólne warunki ubezpieczeń umownych ustala bowiem zakład ubezpieczeń. W razie sformułowania ich treści w sposób nasuwający wątpliwości, to skutki tego obciążają ubezpieczyciela – wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 8.07.1997r. w sprawie I ACa 181/97.
Ubezpieczyciel – jako profesjonalista oraz autor ogólnych warunków ubezpieczenia – ma obowiązek sformułować je precyzyjnie. Sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest sytuacja, gdyby niekorzystne konsekwencje wadliwej i niedbałej redakcji postanowień OWU obciążały ubezpieczających. Interpretacja ogólnych warunków umów nie powinna także pomijać celu umowy ubezpieczenia, którym jest udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 06.03.2019r. w sprawie VII Aga 706/18.
A jak sąd rozstrzygnie wątpliwości w poniższej sprawie.
Nasz klient był właścicielem ciągnika siodłowego marki MAN, który ubezpieczył w zakresie auto casco na kwotę 165000 zł. Klient wykupił dodatkowo opcję Auto Wartość 100% oraz Auto Ochrona Sumy Ubezpieczenia, co oznacza, iż w przypadku kradzieży, wartość ubezpieczonego pojazdu ustalona na dzień zawarcia umowy jest wartością stałą i stanowi podstawę wypłaty odszkodowania.
Pojazd ten został skradziony z ogrodzonego, zamykanego i objętego monitoringiem parkingu. Samochód był zamknięty, kluczyki ukryte były poza pojazdem, w zamkniętym na klucz pojemniku na akcesoria, zlokalizowanym w naczepie pojazdu (cysterna). Śledztwo zostało umorzone z powodu niewykrycia sprawcy.
Poszkodowany zgłosił szkodę wynikającą z kradzieży przedmiotowego ciągnika siodłowego do swojego ubezpieczyciela, jednakże ten odmówił wypłaty odszkodowania powołując się na fakt nienależytego – jego zdaniem – zabezpieczenia kluczyków do pojazdu poza pojazdem, co miałoby skutkować brakiem odpowiedzialności za powstał szkodę.
Odmowa odszkodowania za niezabezpieczone klucze poza pojazdem.
Ubezpieczyciel stwierdził, że nie ponosi odpowiedzialności za szkody kradzieżowe, jeżeli po opuszczeniu pojazdu i pozostawieniu go bez bezpośredniego nadzoru ubezpieczonego lub osoby uprawnionej do korzystania z pojazdu, pozostawiono w pojeździe lub nie dokonano zabezpieczenia poza pojazdem kluczyka do sterownika służącego do otwarcia pojazdu lub uruchomienia pojazdu lub kluczyka lub sterownika służącego do uruchomienia zabezpieczeń przeciwkradzieżowych (lub łącznie wszystkich tych urządzeń).
W naszej ocenie, po opuszczeniu pojazdu ubezpieczony ma jedynie obowiązek „zabezpieczyć kluczyk poza pojazdem”. Jednak umowa ubezpieczenia, jak również ogólne warunki ubezpieczenia nie wskazują sposobu zabezpieczenia kluczyka poza pojazdem, ani stopnia staranności wymaganego przy jego zabezpieczeniu. Z umowy ubezpieczenia, a zwłaszcza z ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco wynika jedynie, że kluczyk ma być „zabezpieczony poza pojazdem” bez wskazania żadnych wymogów odnośnie rodzaju lub formy zabezpieczenia.
Jak wynika z naszego doświadczenia, przeciętny klient firmy ubezpieczeniowej nie jest zorientowany (bądź zorientowany jedynie w niewielkim stopniu) w specyfice zagadnień związanych z ubezpieczeniami. Dlatego też niezwykle istotne jest formułowanie ogólnych warunków ubezpieczenia przy uwzględnieniu przeciętnego poziomu ubezpieczającego i w sposób umożliwiający poprawne ich odczytanie.
Zasada przejrzystości ogólnych warunków ubezpieczenia – oprócz czytelności i zrozumiałości zapisów – wyraża się również w precyzyjnym określeniu zakresu oferowanego ubezpieczenia, a także precyzyjnym wskazaniu wyłączeń odpowiedzialności. Jednym z bardzo ważnych elementów koniecznych do zachowania przejrzystości umowy ubezpieczenia jest także definiowanie pojęć występujących w OWU, szczególnie tych, które mają kluczowe znaczenie dla odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
Niestety w opisanej sprawie, pomimo złożonej reklamacji ubezpieczyciel nie uznał odpowiedzialności i nie wypłacił odszkodowania. Pozostaje nam droga sądowa i mamy nadzieję, że wątpliwości wynikające w treści owu zostaną rozstrzygnięte na korzyść naszego klienta.