Czy odszkodowanie za kradzież pojazdu z wypożyczalni jest należne, pomimo że doszło do przywłaszczenia pojazdu? Sąd Najwyższy w wyroku z 2017r. uznał, że w przypadku ubezpieczenia autocasco oraz przywłaszczenia wypożyczonego pojazdu, odszkodowanie za kradzież pojazdu należy się, tak samo jak w przypadku normalnej kradzieży (sygn. akt V CNP 35/17).
Odszkodowanie po kradzieży pojazdu – czy za przywłaszczenie pojazdu należy się odszkodowanie z autocasco ?
Do firmy wypożyczającej auta zgłosił się klient, podpisał umowę na krótkoterminowy wynajem pojazdu. Wypożyczył auto, ale już go nie zwrócił. Posłużył się przy tym dokumentami należącymi do innej osoby. Firma zajmująca się komercyjnym wynajmem aut zażądała od ubezpieczyciela wypłaty kwoty 48000 zł. tytułem odszkodowania za kradzież pojazdu. Ubezpieczyciel odmówił jednak wypłaty odszkodowania wskazując, że samochód został przywłaszczony przez nieustalonego sprawcę. Umowa ubezpieczenia autocasco nie obejmuje takiego zdarzenia.
Sprawa została skierowana na drogę postępowania sądowego, w którym wypożyczalnia wnioskowała o zasądzenie od Ubezpieczyciela kwoty 48000 zł. Niestety zarówno sąd rejonowy i okręgowy stwierdziły, że Ubezpieczyciel nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania za przywłaszczenie pojazdu.
Odszkodowanie po kradzieży pojazdu z wypożyczalni – wyrok Sądu Najwyższego
Powód zasadnie zarzucił w rozpatrywanej skardze, że Sąd Okręgowy, oddalając jego apelację od wyroku Sądu pierwszej instancji, naruszył art. art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 286 k.k. i 275 § 1 k.k., art. 659 § 1 k.c. oraz art. 286 k.k., dokonując całkowicie błędnej – z punktu widzenia przytoczonych wyżej norm prawa cywilnego i karnego oraz treści łączącej strony umowy ubezpieczenia – kwalifikacji zdarzenia, polegającego na utracie pojazdu, skutkującej wydaniem wyroku niezgodnego z prawem.
Sąd Najwyższy przy rozpoznaniu niniejszej skargi ustalił bowiem, że nie doszło do zawarcia ważnej umowy najmu pojazdu mimo wydania samochodu sprawcy przestępstwa. Stosownie do art. 659 § 1 k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz, a po zakończeniu umowy zwrócić najętą rzecz.
Tymczasem sprawca o nieustalonej tożsamości posłużył się dokumentami należącymi do D. D. po to, aby w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadzić powoda do niekorzystnego rozporządzenia samochodem za pomocą wprowadzenia go w błąd co do tożsamości rzekomego najemcy oraz co do zamiaru sprawcy wynajęcia samochodu, podczas gdy rzeczywistym zamiarem sprawcy był zabór tego pojazdu na szkodę powoda.
Odszkodowanie za przywłaszczone auto.
Wbrew stanowisku Sądu Okręgowego, powód poniósł uszczerbek majątkowy objęty ochroną wynikającą z umowy ubezpieczenia AC, doszło bowiem do utraty samochodu w wyniku „zaboru pojazdu zabezpieczonego zgodnie z wymogami OWU, rozumianego jako działanie sprawcy wyczerpujące znamiona czynów karalnych”, mianowicie w wyniku świadomego i zaplanowanego przestępstwa oszustwa (art. 286 k.k.).
Postępowanie sprawcy zaboru pojazdu niewątpliwie wypełniło znamiona wskazanych wyżej czynów karalnych, stąd nie można podzielić zapatrywania Sądu Okręgowego, że pojazd znalazł się „w legalnym i niebezprawnym posiadaniu sprawcy”.
Ponadto stanowisko Sądu Najwyższego bierze pod uwagę słuszny interes ubezpieczającego, z którego wynika że odszkodowanie po kradzieży pojazdu z umowy ubezpieczenia autocasco w podobnych przypadkach jest należne. Przypomina również, że w przypadku niejednoznaczności w OWU, wykładnię warunków ubezpieczenia przeprowadza się z korzyścią dla tej strony umowy, która zasługuje na większą ochronę.
Podsumowując Sąd Najwyższy stwierdził, że:
- powód poniósł uszczerbek majątkowy objęty ochroną wynikającą z umowy ubezpieczenia autocasco,
- do utraty samochodu doszło w wyniku zaboru pojazdu zabezpieczonego zgodnie z wymogami OWU,
- działanie sprawcy wyczerpuje znamiona czynów karalnych, tj w wyniku świadomego i zaplanowanego przestępstwa oszustwa.